Stel je voor, een zoon is na zijn zelfdoding naar een willekeurig rouwcentrum van een grote uitvaartonderneming gebracht. Zijn moeder heeft nog niets van haar wensen kenbaar kunnen maken. Ze wil dat hij thuis wordt opgebaard en krijgt ruzie met de uitvaartonderneming.

Helaas gaat het in de uitvaartwereld wel eens goed mis en wordt er onzorgvuldig gehandeld door instanties. Dat is extra pijnlijk voor de nabestaanden die al genoeg aan hun hoofd hebben en niet weten hoe te handelen. Gelukkig ben ik niet snel uit het veld geslagen en weet ik het altijd voor de familie op te lossen en hun wensen te beschermen. In deze blog deel ik drie verhalen.

De onwillige verzekeraar

Een Amerikaanse familie (man, vrouw, dochters en de broer en zus van de man) vierde vakantie aan boord van een cruiseschip dat op weg was naar de volgende bestemming: Amsterdam. Helaas overleed de man plotseling aan boord van het schip. Zijn familie bleef ontredderd achter en benaderde mij een dag voordat de boot aankomt met het verzoek om de uitvaart te organiseren. Alhoewel de familie verzekerd was voor repatriëring naar hun thuisland en hun verzekeraar ook al had gesproken, wilde die niet dat het lichaam van hun overleden dierbare naar Amerika werd gerepatrieerd. Wat ze wel wilden was dat hun echtgenoot, vader, broer in Amsterdam zou worden gecremeerd. Na acht dagen was hun cruisevakantie afgerond en zouden ze, terug in Amsterdam, de urn met as van hun geliefde mee naar huis nemen.

Helaas was deze wens voor de Amerikaanse verzekering moeilijk te behappen. De procedure voor repatriatie had de instantie al in gang gezet en was niet zo makkelijk te stoppen. Na heel veel heen en weer mailen met de Amerikaanse verzekeraar, kreeg ik het idee dat ze het eindelijk begrepen. Maar helaas. Terstond kreeg ik een telefoontje van een Nederlands bedrijf, dat gespecialiseerd was in repatriëringen van overledenen naar het thuisland. “Wij zijn klaar om meneer op te halen en klaar te maken voor repatriëring”, kreeg ik te horen. Ik legde uit dat het om een misverstand ging. “Meneer wordt op verzoek van de familie niet gerepatrieerd en morgen gecremeerd in Amsterdam” was mijn antwoord. Ik stelde voor om de opdracht terug te geven aan de Amerikaanse verzekeraar aangezien zij volledig op de hoogte waren van deze afspraak. Het onbegrip werd er niet minder om en het werd een vervelend telefoongesprek. Maar goed, soms kost het nu eenmaal wat meer moeite om eenvoudige wensen van families te beschermen.

€5.000 vooruitbetalen

Nadat een jonge man zich van het leven had beroofd, wilde zijn moeder niets liever dan dat haar zoon naar huis kwam en thuis werd opgebaard. Pas dan kon ze nadenken over hoe ze de uitvaart wilde vormgegeven. Ongelukkigerwijze was de jongen na zijn overlijden naar een willekeurig rouwcentrum van een grote uitvaartonderneming gebracht. Als snel liep de communicatie tussen de moeder en de uitvaartonderneming helemaal mis. De uitvaarder wilde pas handelen als de moeder hen toestemming gaf om de uitvaart te organiseren en ze een bedrag van €5.000 vooruitbetaalde. Best een vreemde situatie, ze wisten namelijk niets over haar wensen. De moeder weigerde te betalen en er gebeurde niets meer.

Dan krijgt ze via via mijn telefoonnummer. Na haar verhaal gehoord te hebben, heb ik als eerste de kosten die de uitvaarder gemaakt had betaald; het vervoer en een paar nachten koeling. Meteen daarna werd de jongen naar huis gebracht en was er ruimte voor afscheid. Zijn moeder vond de rust om samen met mij de uitvaart invulling te geven. Ze was heel blij dat haar zoon thuis lag opgebaard waar hij, tot aan de dag van de uitvaart, omringd werd door vrienden en familie.

Persoonsverwisseling

Nadat een vrouw in het ziekenhuis was overleden en de familie mij had benaderd, werd duidelijk dat niet zij, maar een andere persoon door de schouwarts van het ziekenhuis dood was verklaard. De vrouw droeg dezelfde achternaam en geboortedatum, maar had een andere voornaam. En voor de duidelijkheid, het ging hier niet om een tweeling. Toen ik dat in de gaten kreeg, nam ik direct contact op met het ziekenhuis voor een nieuwe verklaring van overlijden. Met ongeloof hoorde ik de medewerker van het ziekenhuis aan. Mijn documenten zouden niet kloppen. Maar ik had het ID-bewijs van de overledene van haar zoon gekregen. Die informatie kon toch niet verkeerd zijn, toch? Nadat ik ze eindelijk had kunnen overtuigen, kreeg ik tijdens ieder telefoongesprek dat ik met het ziekenhuis voerde, de opmerking dat ik de crematie moest afblazen omdat het hen niet zou lukken de nieuwe papieren op tijd te sturen. De nieuwe verklaring moest door dezelfde schouwarts worden uitgevoerd, ware het niet dat zij intussen op vakantie was in Italië. Daarbij moest ook de jurist van het ziekenhuis toestemming geven en ze wilden dat de zoon van de overledene zijn moeder in het mortuarium zou identificeren. Het hele proces was pijnlijk en duurde onnodig lang. Acht uur om precies te zijn. De crematie afblazen was wel het laatste wat ik wilde. Ik heb mijn poot stijf gehouden en de familie een mooi afscheid kunnen geven op de geplande datum.

Verzamel uw wensen in een wilsbeschikking

Ondanks dat deze verhalen gelukkig uitzonderingen zijn, weten nabestaanden niet altijd precies wat de wensen zijn van de overledene. Voor veel mensen blijft het moeilijk om over hun afscheid te praten. Door erover na te denken kunt u uw wensen voor uw afscheid vastleggen. Voor u geeft het rust en voor uw nabestaanden geeft het houvast om de uitvaart vorm te geven.

In een wilsbeschikking kunt u al uw ideeën en wensen verzamelen. Op mijn website vindt u een te downloaden wilsbeschikking. Door die in te vullen en aan uw familieleden en vrienden te geven, kunnen zij uw laatste wensen honoreren.

Ik hoor wel eens van nabestaanden dat, vlak na het overlijden van hun geliefde, het lijkt of diegene slaapt. Een aantal dagen later zeggen ze te zien dat de overledene echt helemaal weg is. Ik vind dat goed verwoord, alsof na een paar dagen de ziel is vertrokken. Helaas weten we niet zeker of er, na ons leven hier op aarde, meer is. Als we dat wel wisten zou de dood misschien minder beladen zijn.

Als je een geliefde of iemand die dicht bij je staat verliest, gaat er een andere wereld voor je open. En alhoewel het intens verdrietig is, kan een verlies ook rijker maken. Het kan behoorlijk ingrijpend zijn waardoor je andere emoties en gedachten ervaart. Zo heeft de dood mij doen beseffen dat je verlies op vele vlakken kunt beleven. Niet alleen door een overlijden, maar ook door een scheiding of wanneer iemand zijn of haar baan verliest. Toen mijn broer overleed, realiseerde ik me dat ineens veel duidelijker en ging ik alsnog in gesprek met mensen in mijn omgeving die eerder iemand hadden verloren of iets heftigs hadden meegemaakt. Naar mijn idee had ik ze toen niet genoeg aandacht gegeven.

Inmiddels ben ik al enige jaren uitvaartondernemer en ben ik min of meer dagelijks met dood en overlijden bezig. Ook met mijn gezin praat ik geregeld over mijn werk en de dood. Daardoor is er een zekere gewenning ontstaan op bepaald vlak. Maar afscheid nemen wordt er niet makkelijker op. Het is heel persoonlijk en je kan het maar één keer doen.

Mijn besef van verlies en de dood hebben mij emotioneel en professioneel verrijkt. Dat geldt voor mij als mens, maar ook zeker in mijn rol van uitvaartbegeleider; ik weet hoe nabestaanden zich kunnen voelen. Zelfs, na bijna 15 jaar, blijft het voor mij een raar idee dat ik mijn overleden broer nooit meer zal zien. Ik ben blij dat ik na zijn overlijden bij hem kon zijn en afscheid van hem heb kunnen nemen. Door met eigen ogen te zien dat hij echt dood was, kreeg dat gegeven vorm in mijn hoofd en hart. Het bleek voor mij een goede manier om het verlies te verwerken.

Heeft u n.a.v. deze blog vragen over uw afscheid of dat van iemand in uw omgeving?

Neem contact op voor een vrijblijvende afspraak

Foto: Hazel Ling, Troost in Beeld

Sinds corona lijkt de dood niet meer zo’n taboe te zijn. Dat juich ik toe. Want wanneer iemand gaat overlijden, is het belangrijk maar ook helend om het afscheid te kunnen bespreken. Dus hoe meer de dood uit de taboesfeer komt, hoe beter wat mij betreft.

Daarom ben ik zo enthousiast over het congrestival Nieuw Bakje Troost dat het laatste weekend van oktober voor de 2^e keer door Winny Bos werd georganiseerd. Tijdens het evenement konden bezoekers kennismaken met tal van veelal creatieve producten, diensten en rituelen rondom het levenseinde, afscheid nemen en rouw.

Mooie rituelen rondom afscheid nemen en smaakvolle dingen gemaakt om herinneringen vorm te geven, in te bewaren of troost te geven.

Zoekt u naar ideeën rondom dit thema? Lees hier meer.

Ik was zelf ook een van de standhouders en was een weekend lang geboeid en geïnspireerd door de grote verscheidenheid aan verrassende initiatieven.

Een paar dingen vielen me op.

De sfeer was bijzonder zacht, open en niet-commercieel. Het aanbod was divers, goed doordacht en vooral dienend aan mensen die met een afscheid te maken hebben.

Zelf was ik erg enthousiast over deze rouwbakfiets van Immanuel Baan uitvaartbegeleiding. Ik denk dat deze bakfiets de gemiddelde Amsterdammer wel zal aanspreken.

Wilt u een keer praten over uw wensen? Neem contact met me op. Ik maak graag een afspraak met u om de mogelijkheden te bespreken tijdens een persoonlijk gesprek.

Een uitvaart is voor mij geslaagd wanneer die past bij de wensen van de overledene en de naasten. Rouwvervoer is daarbij een belangrijk onderdeel. Door er met de familie over te praten en te bedenken wat de overledene fijn zou vinden, komen we eigenlijk altijd uit op een persoonlijke invulling.
In deze blog neem ik u mee in mijn ervaringen van prachtige alternatieven die er zijn naast de bekende zwarte rouwauto.

Blauwe auto
Mevrouw hield enorm van blauw. Ook bij haar thuis had de kleur duidelijk de overhand. Dus toen ik haar dochter vroeg naar de wensen van haar moeder bij het rouwvervoer, schudde ze nee. Ze werd meteen enthousiast toen ik haar voorstelde om een blauwe auto te kiezen. Het is een prachtig plaatje geworden samen met de witte uitvaartkist met daarop het blauwe boeket.

Die oude snoek
Hij was een groot liefhebber van oldtimers, net als zijn vriendin. Ze stond erop dat ze zelf de mooie snoek reed, zoals ze hem zo vaak ergens naartoe gereden had. In hun eigen oldtimer. Het bloemenrek boven op de auto was overdadig gevuld met zonnebloemen, wat een wondermooi beeld opleverde.

De boot
Ook bij leven varen we graag dus waarom niet bij de dood. Zeker in Amsterdam is de boot een geliefd rouwvervoersmiddel. Omdat Amsterdam veel goede opstapplaatsen heeft, is het vervoer per boot altijd wel te regelen. Ik heb goede ervaringen met de Katz van Nautiek in het Oostelijk Havengebied. Deze oude blauwe politieboot kan overal aanleggen en leent zich qua interieur en individuele wensen heel goed voor het vervoer van een overledene en de naasten.

Denkt u nu al na over passend rouwvervoer? Dan is het een goed idee om een wilsbeschikking in te vullen.

Eigen boot
Ook met je eigen boot het rouwvervoer organiseren is bijna altijd mogelijk. Zolang er genoeg ruimte is voor de uitvaartkist is een eigen boot een hele mooie persoonlijke invulling. Met een paar creatieve aanpassingen en een paar sterke mensen die niet bang zijn om aan te pakken en te tillen, lukt het meestal wel.

De uitvaartbus
Een uitvaartbus is een heel verbonden manier van rouwvervoer. Nadat eerst de familie is opgehaald, rijdt de bus naar de rouwlocatie waar ze hun dierbare overledene in de bus plaatsen. Laatst wilde een familie alle bloemen mee naar huis nemen. De lege plek werd opgevuld met alle prachtige bloemstukken.

Paard en wagen
Hij was absoluut tegen auto’s in de stad en hield van de natuur. Ik dacht na en somde de mogelijkheden op. Toen ik ‘Met paard en wagen’ voorstelde, werd direct positief gereageerd. Op de dag van de uitvaart reed een stijlvolle houten wagen getrokken door Friese paarden door de stad, gevolgd door de vrienden en familie op de fiets. Zo bijzonder!
Op zoek naar meer uitvaartinspiratie? Ga naar mijn website.

Wanneer je rouwt om een overledene, kun je een mengeling aan emoties ervaren. Paniek, ongeloof, ontkenning, maar ook boosheid, weerstand, of schuldgevoel. Sommigen willen vechten of onderhandelen. Andere voelen alleen immens verdriet of raken in een depressie.

 

Rust brengen om de realiteit onder ogen te komen 

Het ergste wat u kon overkomen is gebeurd. U voelt paniek, ontkenning of misschien zelfs boosheid. Als uitvaartonderneemster ontmoet ik de nabestaanden vaak vlak na het moment dat hun dierbare is overleden. Voor mij is het belangrijk om dan vooral rust te brengen waardoor er ruimte is om de realiteit te laten neerdwarrelen. Wanneer de familie bij de overledene kan zijn en hem of haar kan zien, helpt dat in het proces. Ook als een lichaam er anders of vreemd uitziet.

 

Boosheid en verdriet 

Volwassenen, maar ook kinderen en jongvolwassenen zijn soms heel boos en hebben de neiging zich terug te trekken. Een paar vriendelijke woorden delen, laat staan een gesprek voeren is dan wel eens lastig. Ik probeer dan op een later moment contact te zoeken, maar het komt voor dat ik ze letterlijk van hun kamer ga halen om ze bij het gesprek te betrekken. Bij veel verdriet zorg ik dat de nabestaanden zich veilig voelen. Dat er ruimte is om te huilen. Dan zet ik koffie en thee, of haal een kan water. Het geeft wat ontspanning en rust.

 

Gebrek aan energie 

Gustaaf was mijn eerste contactpersoon tijdens een mooi, groot afscheid van een vriend. Hij was verdrietig, maar had voldoende energie om samen met mij het afscheid vorm te geven. Hij was de verbindende persoon tussen mij en alle anderen die meewerkten aan de uitvaart. Toen zijn eigen moeder overleed, bleek hij alle energie te missen die hij voelde bij het afscheid van zijn vriend. Hij vertelde me dat het allemaal niet lukte en het overzicht volledig kwijt was. Hij kon het niet opbrengen om iets te organiseren.

 

Op het moment dat dit gebeurt, neem ik de taken met liefde en plezier van de nabestaanden over. Gebrek aan energie is niet zozeer een fase van rouw, als wel iets wat iedereen die een geliefde verliest, kan overkomen. Het vreet energie waardoor het werkgeheugen minder kan opslaan. Je wilt wel dingen doen en denkt het te kunnen, maar er komt weinig van terecht omdat je je futloos en passief voelt, slecht slaapt en nauwelijks zin hebt om te eten.

 

(Te) snel weer aan het werk 

Iedereen rouwt op zijn of haar manier. Zo maak ik mee dat een nabestaande tijdens de dagen van het afscheid gewoon door wil werken. Of van plan is om meteen na het afscheid weer aan het werk te gaan. De dagen na de uitvaart ervaart zo iemand dan vaak dat hij of zij veel minder energie heeft. Het hoofd werkt niet goed. Proberen voor jezelf te bedenken wat je echt nodig hebt, en daar gehoor aan geven, dat is de kunst tijdens de eerste tijd in de rouw.

 

Schuldgevoel na zelfdoding

Met name bij zelfdoding zie ik dat nabestaanden met een onverteerbaar schuldgevoel achter kunnen blijven. Ze lopen rond met gedachtes en vragen als had ik het kunnen voorkomen, had ik er meer moeten zijn of heb ik wel genoeg voor hem gezorgd?

Dit gevoel met je meedragen maakt rouwen complex en zwaar. Maar schuldgevoel is ook een teken van verbinding.

Mijn ervaring is dat wanneer iemand zelfmoord pleegt hij dit niet wil delen, op geen enkele manier. Niet als z’n moeder hulp aanbiedt. Niet als hij bij z’n psychiater is. Hij praat er gewoonweg niet over en stapt uit het leven. Helaas zijn de nabestaanden helemaal machteloos. Als uitvaartbegeleidster probeer ik het bespreekbaar te maken.

 

Ik help je graag bij het vinden van troost 

Naast praktische zaken, is aandacht voor rouw voor mij een belangrijk thema waar ieder mens op zijn eigen manier mee omgaat. Het is altijd fijn om er met familie of vrienden over te kunnen praten. Daarnaast bestaat er ook specialistische zorg bij rouw en verlies. Ik ga graag in gesprek om te bespreken waar ik kan helpen bij het vinden van troost.