Rust in de chaos: waarom een draaiboek onmisbaar is bij elke uitvaart

/in /door

Het overlijden van een dierbare voelt vaak als een rollercoaster. Juist op dat moment moeten er in korte tijd allerlei beslissingen worden genomen. Ik help families stap voor stap om daar zo rustig mogelijk doorheen te gaan. Niet alles hoeft tegelijk. Ik verdeel de gesprekken, neem de tijd en werk altijd met een draaiboek. Dat geeft overzicht én rust. In deze blog leg ik uit hoe ik te werk ga en wat je kunt verwachten in de eerste dagen na een overlijden.

De eerste stappen na een overlijden

Tijdens het eerste gesprek met de familie, vaak nog op de dag van overlijden, bespreken we in grote lijnen hoe de uitvaart eruit zal zien. Zo’n gesprek duurt ongeveer 1,5 tot 2 uur en vraagt veel van de familie. Ondanks het verdriet en de vermoeidheid, is het van belang om zo snel mogelijk een uitvaartlocatie te kiezen, te bespreken wat de familie zelf wil doen en op welke moment. Ook de rouwkaart, een eventuele rouwadvertentie, de bedankkaart, de bloemen en het vervoer behandelen we tijdens dit gesprek. Tegenwoordig kiezen families steeds vaker voor alleen een digitale kaart, maar een combinatie van een digitale en papieren rouwkaart kan uiteraard ook. En soms wil de familie zelf een rouwkaart maken.

In een volgend gesprek neem ik de kostenbegroting met de familie door. Daarover wil je geen misverstanden hebben. Ook vraag ik de familie om de benodigde documenten te ondertekenen, zoals een aanvraag voor de crematie of begrafenis, of een Akte van Cessie waarmee het bedrag van een uitvaartverzekering rechtstreeks naar mij mag worden overgemaakt.

>>Lees mijn blog over veelgestelde vragen bij een uitvaart

Waarom een draaiboek rust geeft

Bij elk afscheid neem ik ook altijd de invulling van de uitvaart met de familie door. Dat verwerk ik in een draaiboek waarin precies staat wanneer er wat gebeurt en wie verantwoordelijk is. Het maakt niet uit of het om een kleine, intieme uitvaart gaat of om een groots afscheid, een draaiboek komt er altijd. Het geeft mij handvatten en zorgt dat ik niets vergeet te bespreken en biedt mij en de nabestaanden rust. Maar net zo belangrijk: door een draaiboek weten mijn leveranciers ook precies wat er van ze verwacht wordt voorafgaand aan de dag van de uitvaart, de dag zelf, maar ook de dagen erna. Met leveranciers bedoel ik bijvoorbeeld mensen die helpen bij het uitdragen en opruimen bij een thuisopbaring, chauffeurs, medewerkers van de uitvaartlocatie, audiovisuele technici, de fotograaf of de bloemist. Ondanks dat alle partijen waarmee ik samenwerk professionals zijn en mijn kwaliteitsstandaard kennen, controleer ik altijd of iedereen en alles op de juist plek staat. Staat de fotograaf klaar op het moment dat de rouwstoet het huis verlaat? Weten de medewerkers van het crematorium of ze een geluidsopname moeten maken? Wat gebeurt er met de bloemen na afloop en wordt er nog een toost uitgebracht op de overledene in de koffiekamer? Oftewel een draaiboek is essentieel voor een goed verloop van een afscheid.

 Leg je uitvaartwensen vast (ook als je nog jong bent)

Het is heel waardevol om alvast na te denken over je eigen uitvaartwensen. Veel mensen vinden dat gek of confronterend, maar het is juist een cadeau voor je nabestaanden. Door je wensen op papier te zetten, geef je richting én rust in een lastige tijd.

>> Lees mijn blog over hoe je met een wilsbeschikking je uitvaartwensen vast kunt leggen

Tot slot

Een goed georganiseerde uitvaart geeft ruimte voor wat echt belangrijk is: afscheid nemen op een manier die past. Heb je naar aanleiding van deze blog nog vragen? Neem gerust contact op voor een vrijblijvend gesprek.

Alle neuzen dezelfde kant op

/in /door

Elke uitvaart wil ik naar wens en op maat organiseren. Dat beloof ik iedereen die mij inschakelt. Maar wat nog wel eens speelt, is dat er tussen nabestaanden wrijving of irritatie is. Daarom vind ik het superbelangrijk dat alle neuzen tijdens de organisatie van een uitvaart (en liefst ook nog daarna) dezelfde richting op wijzen en doe ik er alles aan om te zorgen dat iedereen tevreden is over de invulling van de uitvaart.

Het mooiste en uitdagendste onderdeel van mijn vak

Verbinding en rust brengen en zorgen dat iedereen zich gehoord en gezien voelt, vind ik het mooiste en meest uitdagende onderdeel van mijn vak als uitvaarder. Ik durf ook wel te zeggen dat ik er inmiddels, met 11 jaar uitvaartervaring, ook best wel goed in ben.

Zelf kom ik uit een warm gezin. Mijn ouders gaven ons tijdens onze jeugd veel vertrouwen en liefde én stelden duidelijke grenzen. Natuurlijk waren er wel eens onderlinge irritaties, maar over het algemeen gingen wij als gezin harmonieus, in rust en respectvol met elkaar om. En dat doen we nog steeds.

Ruzie en gedoe

Helaas is het niet in alle families even harmonieus en komt er van alles naar boven tijdens het gesprek over de uitvaart van een gezinslid. Soms speelt er een slepende ruzie en hebben ze elkaar jaren niet gezien of gesproken. Ook zie ik wel eens dat een dominant persoon uit het gezin alles naar zijn of haar hand probeert te zetten. Of iemand vraagt op een hele negatieve manier om aandacht. En het komt ook voor dat familieleden moeten samenwerken met vrienden van de overledene, met mensen die ze niet kennen en waar ze misschien helemaal geen zin in hebben. Maar als die vrienden een belangrijke rol in het leven van de overledene hebben gespeeld verdienen zij ook een plek aan tafel.

Rust en balans biedt ruimte

Waar het mij om gaat, is dat iedereen invulling aan het afscheid mag geven op een manier die voor hem of haar belangrijk is. Daarom zorg ik altijd voor rust en balans tijdens gesprekken met nabestaanden. Soms sta ik gewoon op om water voor iedereen te halen. (Ik doe altijd net of ik thuis ben) Even een time-out kan zo maar een hele andere energie geven.

Dat is niet alleen voor de nabestaanden prettig, ook voor mezelf is dat soms hard nodig. Dan moet ik echt even goed nadenken hoe ik verder ga met het gesprek. Iemand die heel hoog in zijn of haar energie zit en veel aandacht opeist bijvoorbeeld, moet ik dan eerst tot rust brengen door vragen te stellen. Mensen die voor de overledene hebben gezorgd, zie ik vaak wat op de achtergrond blijven. Misschien omdat ze moe zijn of dat ze denken al genoeg gedaan te hebben. Die wil ik juist door mijn bevragingen meer bij het gesprek betrekken.

 Zoek troost

Als je tevreden terug kunt kijken op het afscheid van een dierbare helpt je dat in je rouw. Ook het verwerken van een verlies is voor mij een belangrijk thema en is iets wat ieder mens op zijn of haar manier doet. Het is altijd fijn om met familie of vrienden te kunnen praten, maar ook kun je troost vinden door met iemand te praten die gespecialiseerd is in rouw en verlies. Ik ga graag met je in gesprek om te kijken hoe ik of een specialist je hierbij kan helpen.

Lees mijn blog over rouwverwerking en hoe ik daarbij kan helpen

De meest gestelde vragen bij een uitvaart Deel 3: Praktische zaken

/in /door

Als uitvaartonderneemster krijg ik vaak vragen over wat er kan en mag bij een uitvaart, maar ook stellen nabestaanden mij vragen over hele praktische zaken. Waarom mag je de as pas na een maand ophalen bijvoorbeeld? En wat kan en mag je met de bloemen doen? In deze blog geef ik je antwoord op deze en meer van dit soort vragen.

Wanneer wordt het graf na een begrafenis gesloten?

Een graf wordt altijd direct, nadat iedereen afscheid heeft genomen en weggelopen is, gesloten. Meestal staan de beheerders van de begraafplaats op gepaste afstand te wachten, zodat zij dit direct kunnen uitvoeren. De regel is dat een graf op zijn laatst voor zonsondergang gesloten moet zijn.

Wanneer mag ik een grafmonument of grafsteen plaatsen?

Tussen een begrafenis en het plaatsen van een grafmonument of grafsteen zit een bepaalde tijd, meestal is dat een aantal maanden. Dit heeft ermee te maken dat de grond voldoende ingeklonken en stabiel genoeg moet zijn om de steen of het monument op te plaatsen. De beheerder van de begraafplaats geeft aan wanneer dat is.

Over het algemeen kun je uitgaan van zo’n zes maanden na de dag van begraven. Bij een familiegraf waar al een persoon ligt begraven kan je vaak al na drie maanden de grafsteen of monument (terug)plaatsen. In dat geval heeft de begraafplaats toestemming verleend en is er al een steen of monument.

>>Lees mijn blog over de meest gestelde vragen die voor en direct na een overlijden spelen

Wanneer wordt de overledene gecremeerd? Is dat meteen na de plechtigheid?

Meestal wordt iemand ongeveer binnen een uur na de plechtigheid gecremeerd. De oven moet namelijk klaar zijn voor een volgende crematie en omdat men niet exact weet hoelang een crematie duurt, is het ook niet exact te plannen. Je kunt ervan uitgaan dat de crematie altijd op de dag van de uitvaart plaatsvindt. Bij hele grote uitzondering gebeurt het een dag later. In dat geval worden uitvaartbegeleider en de nabestaanden daarover ingelicht.

Mag een uitvaart ook op zaterdag plaatsvinden?

Ja, bijna alle locaties waar ik uitvaarten begeleid, bieden ook op zaterdag hun services aan. Weet dat een begraafplaats meestal wel een extra weekendtarief vraagt.

Wat gebeurt er met de bloemen na afloop van een crematie?

Losse bloemen mogen altijd met de overledene mee in de oven. Bloemstukken kan je mee naar huis nemen of op het crematorium achterlaten. Die worden dan op een speciale plek gelegd zoals een herdenkingsveld of plaats.

Is het een goed idee om de bloemen aan een zorginstelling te doneren/geven?

Zorginstellingen willen liever geen bloemen. Een rouwstuk accepteren ze sowieso niet, aangezien dat voor hen een te verdrietige uitstraling heeft. Een bos bloemen gedoneerd door de familie van een overledene die daar woonde, waarderen ze wel vaak.

>> Lees mijn blog over zaken die spelen rondom de dag van de uitvaart

Waarom mag je in Nederland de as pas na een maand ophalen?

In Nederland is het wettelijk geregeld dat je pas na een maand de as van je dierbare mag ophalen. De rede hiervoor is dat in de as, waar ook veel gemalen botten tussen zitten, DNA bevat. Mocht er dus op een later moment verdenking van een misdrijf zijn, dan kan justitie nog een onderzoek instellen.

Er zijn echter wel uitzonderingen. Je kunt bij het Openbaar Ministerie een ontheffing aanvragen voor de gestelde bewaartermijn. Je moet in zo’n geval een motivatiebrief schrijven waarom je de as eerder wil ophalen. Bijvoorbeeld wanneer de as met de familie meegaat naar hun land van herkomst. Wanneer je een kopie van een vliegticket en een crematieverklaring bijvoegt, krijg je van het OM meestal snel toestemming om de as eerder op te halen.

 Mag je de as van een overledene overal uitstrooien?

In principe mag dat niet zonder officiële toestemming van de landeigenaar of gemeente. Dit geldt ook voor verstrooiing over water. Er zijn rederijen die toestemming hebben om op een specifiek water as te verstrooien. Mijn ervaring is dat de meeste families die toestemming niet vragen. Ik adviseer daarom vaak om de as uit te strooien waar je wil, maar wel een rustig moment te kiezen.

Welke instanties krijgen automatisch bericht van overlijden?

Nadat er door een (huis)arts aangifte is gedaan van overlijden geeft de gemeente het overlijden door aan de Belastingdienst, het UWV en de Sociale Verzekeringsbank. Alle andere partijen en instanties moeten de nabestaanden zelf doorgeven en regelen.

De nabestaanden krijgen van Funeral Quest praktische ondersteuning desgewenst. Sowieso in de vorm van 2 boeken; Wegwijzer voor nabestaanden van Marieke Henselmans en een boek van Zorgen Erna, die heldere en makkelijke uitleg geeft over de afwikkeling.

Moet het paspoort of het ID-bewijs van een overledene worden ingeleverd?

Nee, dat hoeft niet en mag bij de familie blijven.

De meest gestelde vragen bij een uitvaart Deel 2: Zaken die spelen rondom de dag van de uitvaart

/in /door

Als uitvaartonderneemster krijg ik logischerwijs veel vragen over wat er allemaal mogelijk is bij een uitvaart. Maar ook stellen mensen praktische en soms prikkelende vragen. In deze blog lees je mijn antwoord op de meest gestelde vragen die mensen over een uitvaart hebben.

Mag een uitvaart ook op zaterdag plaatsvinden?

Ja, bijna alle locaties waar ik uitvaarten begeleid, bieden ook op zaterdag hun services aan. Weet dat een begraafplaatsmeestal wel een extra weekendtarief vraagt.

Wat is de maximale tijd tussen de dag van overlijden en de dag van de uitvaart?

Normaal gesproken is dat maximaal 6 werkdagen. Je kan echter bij het OM uitstel aanvragen als daar een goede rede voor is, bijvoorbeeld als familie uit het buitenland moet komen vliegen. Wanneer de overledene uit het buitenland moet worden opgehaald (dit heet repatriëring) gelden de 6 werkdagen vanaf het moment dat de overledenen in Nederland is aangekomen. De uitvaartondernemer moet kunnen aantonen dat het lichaam tijdens de bewaartijd goed wordt gekoeld.

>>Lees mijn blog over de meest gestelde vragen die voor en direct na een overlijden spelen.

Is een afscheid op een andere plek dan een uitvaartlocatie goedkoper?

Dat ligt aan wat je zelf kan regelen. Een uitvaartlocatie heeft meestal de techniek en catering goed voor elkaar. Daarbetaal je een redelijk bedrag voor. Op een ander soort locatie, zoals bijvoorbeeld een restaurant, is niet altijd een volwaardig audiosysteem aanwezig, maar als je dat zelf kan verzorgen en je hebt toestemming, dan bespaar je die kosten. Mijn advies is om altijd goede afspraken te maken over zaalhuur en consumpties als je een restaurant of evenementenlocatie overweegt als uitvaartlocatie.

Iets persoonlijkers kan ook. Als je bijvoorbeeld het favoriete café, of de sportkantine vraagt waar de overledene vaak te vinden was, dan vinden ze het vaak een mooi eerbetoon en zullen ze niet veel rekenen. Je moet misschien wat meer je best doen, maar er zijn in Amsterdam en omgeving zeker locaties waar je je eigen eten en drinken mee mag nemen. Funeral Quest kan je hier altijd bij helpen.

Wij willen graag een sobere uitvaart. Wat kan jij hierin betekenen?

Een sobere uitvaart is niet automatisch goedkoper en dat geldt ook andersom. Daarom bespreek ik graag van tevoren wat sober voor jullie betekent, want er zijn veel dingen mogelijk. Tijdens het gesprek kan ik je adviseren over de mogelijkheden die passen bij jullie wensen en budget.

Wij willen het graag klein en informeel houden. Heb je tips?

Jazeker, een intieme uitvaart kan je op verschillende manieren invullen. De meeste uitvaartlocaties hebben wel een of meerdere kleinere ruimtes waar je koffie, een borrel en een hapje kunt gebruiken. Samen met de overledene in de ruimte kun je hier informeel samen zijn en verhalen delen.

Zoek je een informele setting voor een groot gezelschap, dan moet je meestal uitwijken naar een restaurant of evenementenlocatie. De grote aula’s van crematoria en begraafplaatsen zijn minder geschikt, aangezien zij consumptiegebruik niet toestaan.

Is het verplicht om een overledene met een rouwauto te vervoeren?

Nee, zeker niet. Je mag zelf bepalen welk vervoer je kiest. Dat kan een eigen auto zijn, maar ook iets anders. Er zijn allerlei (duurzame) alternatieven waaruit je kunt kiezen zoals een elektrische rouwauto, (bak)fiets, fietskar, boot, caravan, busje of rouwbus. O.a. Van der Lans & Busscher biedt een uitgebreid assortiment aan rouwvervoer. Kijk hier voor mee informatie over rouwvervoer.

Mag iemand zonder kist worden begraven of gecremeerd?

Ja, dat mag. De overledene moet wel bedekt zijn, bijvoorbeeld in een lijkwade.

Wordt de overledene in de uitvaartkist gecremeerd?

Het is gebruikelijk dat de overledene in de kist ligt tijdens het moment van crematie. Een enkele keer hoor ik de suggestie dat het lichaam van de overledene uit de kist wordt gehaald. Dat is niet juist.

Mogen bloemen ook in de crematieoven?

Ja, beperkt dus losse bloemen mogen wel. Bloemstukken nemen nabestaanden vaak mee naar huis of ze leggen de stukken op een herdenkingsveld.

Wat is het verschil tussen een algemeen graf en een particulier of familiegraf?

Bij een algemeen graf staat het graf niet op de naam van de nabestaanden, maar op naam van de eigenaar van de begraafplaats. Die bepaalt wie er in dat graf begraven worden, dat gaat in volgorde van aanvraag. Vaak zijn dat per graf twee of drie willekeurige personen. Als familie heb je hier geen inspraak in. Wel mag je als nabestaande altijd een gedenksteen op het graf plaatsen. Na de wettelijke periode van grafrust (10 jaar) wordt het graf geruimd.

Bij een particulier of familiegraf heb je als familie veel meer keuzes. Je kan zelf het graf uitzoeken, bepalen voor hoeveel jaar het wordt gehuurd en wie er nog meer in begraven wordt. De grafrechten zijn tevens overdraagbaar. Daarmee blijven ze in de familie als de vorige rechthebbende zelf ook overlijdt. De kosten van een familiegraf zijn wel een stuk hoger dan van een algemeen graf en is per begraafplaats verschillend.

Zijn de kosten voor een begraafplaats in Nederland vergelijkbaar?

Iedere begraafplaats hanteert een eigen tarievenlijst, al zijn binnen een gemeente de kosten redelijk vergelijkbaar.

Kan een overledene opgegraven worden en ergens anders worden herbegraven of gecremeerd?

Nee, niet binnen de verplicht gestelde grafrust, in Nederland is dat 10 jaar. Tussentijds mag het graf niet verstoord worden.

Mogen er bij de uitvaart ballonnen worden oplaten?

Nee, voorheen werd dat wel eens gedaan, maar inmiddels is dat is bijna nergens meer toegestaan omdat de ballonnen in de natuur belanden en het milieu belasten. In de regio Amsterdam is het daarnaast ook verboden vanwege het gevaar voor vliegtuigen die van en naar Schiphol vliegen.

Ik heb vragen over mijn eigen uitvaartwensen. Hoe maak ik dat kenbaar?

Het is absoluut aan te raden om na te denken over je uitvaartwensen en deze op papier te zetten, ook als je nog jong en gezond bent.

Ben je alleen en wil je er zeker van zijn dat je wensen worden opgevolgd? Geef je wilsbeschikking aan degene die als eerste van jouw overlijden op de hoogte moet worden gebracht zoals je huisarts, bewindvoerder of executeur.

Lees mijn blog over hoe je met een wilsbeschikking je uitvaartwensen vast kunt leggen

De meest gestelde vragen bij een uitvaart Deel 1: Zaken die spelen voor en direct na een overlijden

/in /door

Als uitvaartonderneemster krijg ik logischerwijs geregeld vragen over wat er kan en mag bij een uitvaart. Er zijn vaak zorgen over verzekeringskwesties en kosten, maar ook hebben mensen vragen over de mogelijkheden bij opbaring en verzorging. In deze blog ga ik in op de meest gestelde vragen die voor en direct na een overlijden spelen.

Hoe weet ik of ik voldoende verzekerd ben?

Om daarachter te komen is het noodzakelijk om je uitvaartwensen op een rij te krijgen. Graag kom ik langs voor een vrijblijvend gesprek. Ik kan ik een begroting voor je uitwerken en je wensen in een wilsbeschikking vastleggen. Samen onderzoeken we of je verzekering daarbij past.

Wat kan ik doen als ik mijn uitvaart niet door mijn verzekeraar wil laten organiseren?

Het is altijd mogelijk om je verzekering af te kopen. De vraag is dan wel wat je dan nog krijgt uitgekeerd. We kunnen altijd samen kijken naar je financiële mogelijkheden.

Wie betaalt de begrafenis of crematie als er geen geld is?

De gemeente betaald de uitvaart als er helemaal geen geld is. Dat betekent wel dat de familie helemaal geen zeggenschap meer heeft over hoe de uitvaart wordt ingevuld. Daarnaast zal de gemeente altijd onderzoeken of de kosten alsnog op de familie verhaald kunnen worden.

Mag ik zelf een uitvaartondernemer kiezen bij mijn verzekering?

Ja dat mag altijd, ongeacht je verzekering.

Kan een hele oude, kleine verzekering ook nog geint worden?

Ja zeker, dat is geen probleem. Dergelijke verzekeringen worden altijd ondergebracht bij grote verzekeraars. Welke partij dat is, is redelijk makkelijk op te sporen.

Is cremeren altijd goedkoper dan begraven?

Ja, een crematie is in bijna alle gevallen goedkoper dan een begrafenis, tenzij voor een begrafenis in een algemeen graf wordt gekozen. Dan zijn de kosten ongeveer gelijk.

Wat moet ik doen als iemand thuis overlijdt?

Het eerste wat moet gebeuren is de huisarts van de overledene bellen. Die moet het overlijden vaststellen en de verklaring van overlijden opmaken. Deze verklaring is nodig om bij de burgerlijke stand aangifte te doen van overlijden en om de overledene te kunnen begraven of cremeren. Vervolgens kun je contact opnemen met een uitvaartondernemer met wie je alle zaken van de uitvaart kan doorspreken en alles voor je kan regelen.

Mag een overledene altijd thuis opgebaard worden?

Ja dat mag altijd. Het is goed om stil te staan bij de praktische kant, maar er is veel mogelijk. Zo bestel ik in Amsterdam wel eens een verhuislift om de overledene in de uitvaartkist het huis uit te halen.

 Mag ik helpen bij de laatste verzorging van de overledene?

Ja zeker, dat kan en mag altijd. En mocht je twijfelen om te helpen, dan stel ik altijd voor om in de buurt te zijn tijdens de verzorging. Zo kan je ervaren hoe het gaat en kan je alsnog besluiten om mee te helpen.

Kan de overledene thuisblijven tot de dag van de uitvaart?

Ja dat kan altijd, ook als het lichaam sneller veranderd dan gewenst . De ontbinding kan bijvoorbeeld sneller gaan waardoor het uiterlijk verandert of dat er een onaangename geur optreedt. Jullie bepalen altijd zelf wat dragelijk is. Je kan beslissen om de kist te sluiten bijvoorbeeld.

Waarom moet een overledene gekoeld worden?

Om het lichaam na overlijden te conserveren tot aan de dag van de uitvaart is het nodig het lichaam zo snel mogelijk te koelen. Hierdoor wordt de ontbinding vertraagt.

Wat is thanatopraxie?

Thanatopraxie, ofwel lichte mummificering, is een proces om een lichaam langer goed te houden, bijvoorbeeld wanneer koeling in het geval van een thuisopbaring niet mogelijk is. Een voordeel is dat de oorspronkelijke huidskleur behouden blijft en het lichaam dezelfde temperatuur heeft als de ruimte. De lichaamssappen worden bij deze behandeling vervangen door formaldehyde, wat de ontbinding vertraagt. Soms wordt voor deze balseming gekozen om de overledene een levensecht uiterlijk te geven, in het geval van een tragische of onverwachte dood. De overledene blijft op kamer temperatuur, wat aangenamer is voor de nabestaanden.

Ik heb vragen over mijn eigen uitvaartwensen. Hoe maak ik dat kenbaar?

Het is absoluut aan te raden om na te denken over je uitvaartwensen en deze op papier te zetten, ook als je nog jong en gezond bent. Ben je alleen en wil je er zeker van zijn dat je wensen worden opgevolgd? Geef je wilsbeschikking aan degene die als eerste van jouw overlijden op de hoogte wordt gebracht zoals je huisarts, bewindvoerder of executeur.

Energie bewaken in tijden van rouw

/in /door

Het is een gegeven, maar bijna niemand ziet het aankomen. Zodra je geliefde overlijdt, ben je moe, verdrietig, in shock. Niet gek dat je energieniveau in elkaar stort en je spanning ervaart. Daarom is het lastig om direct na een overlijden over zo veel keuzes na te moeten denken en beslissingen te nemen.

 Vraag hulp

Mensen die zonder al te veel emoties kunnen helpen scheppen ruimte in je hoofd vol watten. Je wilt niets liever dan dat het afscheid helemaal is afgestemd op jouw wensen. Een prachtige dag die soepel verloopt en perfect is georganiseerd. Je kunt een familielid of goede vriend vragen om te helpen het afscheid zo goed mogelijk in te vullen. Daarnaast is een uitvaartbegeleider een onafhankelijke partner die je van a tot z in je keuzes begeleidt. Naast praktische zaken gaat dat ook over bureaucratische of financiële zaken die moeten gebeuren en waarvan je misschien niet op de hoogte bent. Een uitvaarder bewaakt het overzicht (ook als de familie veel zelf doet) vult aan waar nodig en zorgt dat uiteindelijk alles op de meest optimale manier is uitgevoerd.

Maak ruimte voor jezelf

Zodra je geliefde is overleden word je vaak overspoeld door telefoontjes of mensen die langs willen komen. Allemaal goed bedoeld, maar daar is vaak helemaal geen ruimte of tijd voor. Je moet beslissingen nemen over de rouwkaart, invulling van de dienst, foto’s en muziek uitzoeken. Daar ben je zo maar een aantal dagen druk mee. De afgelopen weken of maanden vol zorg en zorgen zijn uitputtend geweest. Gun jezelf dus de rust en ruimte om niet op alle goedbedoelde telefoontjes, kaartjes en bezoekverzoeken in te gaan. Vraag liever of ze na de uitvaart een keer willen langskomen bijvoorbeeld. Of kies voor een specifiek moment om thuis afscheid te nemen, in plaats van vele dagen mensen over de vloer te hebben.

Stel een wilsbeschikking op

Tijdens de eerste bespreking vlak na een overlijden hoor ik vaak van de nabestaanden dat ze niet meer weten wat de wensen van hun dierbare waren. Ook als gevolg van het gebrek aan energie. Als ik dan mijn aantekeningen erbij pak en ze haarscherp vertel hoe het is afgesproken hoor ik een zucht van verlichting.

Je afscheid vormgeven op voorhand is een groot geschenk. Maak er gebruik van en vul een wilsbeschikking in. Het geeft rust voor jezelf en de nabestaanden houvast om de uitvaart vorm te geven.

Download de wilsbeschikking

“Ik wil maar een ding en dat is piano spelen”.

/in /door

De aula biedt ruimte aan 300 mensen. Vandaag zijn we met twee. De weduwe neemt rustig de aula in haar op waarna ze plaatst neemt achter de vleugel. Ze improviseert, speelt krachtig en dan weer ingetogen, om vervolgens weer opnieuw aan te zwellen. Af en toe zingt ze erbij. Het is prachtig. Na zo’n 30 minuten stopt ze met spelen en zijn we nog een paar minuten stil. Dan kijkt ze me aan en vraagt of haar man naar de crematieruimte gebracht kan worden. “Het is goed zo”, zegt ze.

Zo rustig als de weduwe tijdens de uitvaart is, zo in paniek is ze als ik bij haar thuis ben om het afscheid van haar man door te spreken. Ze vraagt zich af wat ze in hemelsnaam kan doen. Hij vond een uitgebreid en duur afscheid niet nodig. En ze wil al helemaal geen kaarten sturen. Laat staan andere mensen zien of spreken.

Terwijl de weduwe hardop blijft mijmeren ga ik rustig zitten. Ik luister en denk na. Ze is behoorlijk van slag, springt van de hak op de tak, haalt thee voor mij en vergeet zichzelf.

Ze heeft geen idee hoe ze de uitvaart vorm wil geven. Als ik haar vraag wat haar wensen zijn omtrent de laatste verzorging, de uitvaartkist en de opbaring merk ik dat ze wat tot rust komt. Soms is ze ineens erg stil en sluit ze haar ogen. Geen idee waarom ze dat doet. Op andere momenten staat ze ineens midden in een zin op en neemt ze plaats achter de piano. Ze speelt een paar minuten. Ik geniet ervan en laat het gaan. Het valt me op dat ze geen bladmuziek gebruikt.

Tussen dit soort intermezzo’s door, vraag ik haar in alle rust hoe zij een mooie afsluiting ziet en wat ze zelf zou willen doen. Hoe zou ze het leven van haar man en hun leven samen willen eren?

Ze geeft aan dat ze haar man wil laten cremeren. Zou ze daarvoor nog een moment samen met hem in een familiekamer willen zijn? Wil ze afscheid nemen bij de crematieoven? Samen met vrienden of familie, of liever alleen? Ze kijkt me aan en zegt: “Ik wil maar een ding en dat is piano spelen”.

Ik weet dat In het crematorium een vleugel aanwezig is. Echter die staat in de grote aula en kan niet verplaatst worden. Ze neemt het voor lief. Op de dag van de uitvaart, haal ik haar op. Ze legt twee rode rozen op de kist. Het scherm in de aula toont zijn beeltenis. Ze betreedt de aula, ervaart de ruimte en neemt plaats achter de vleugel.

Ik ben ontroerd en dankbaar. Hoe mooi kan een afscheid zijn.

Met mijn blogs wil ik inspireren, tips geven en persoonlijke verhalen delen.

Tips voor een duurzame uitvaart

/in /door

Wanneer een geliefde overlijdt, is een duurzame uitvaart misschien niet het eerste waaraan u denkt. Tegelijkertijd zie ik dat steeds meer mensen tijdens hun leven duurzame keuzes willen maken. Gedurende mijn loopbaan als uitvaartonderneemster, heb ik de vraag naar duurzame alternatieven zien stijgen en gelukkig is er steeds meer mogelijk. In deze blog deel ik mijn tips, ideeën en ervaringen en wil ik u inspireren welke keuzes u heeft.

Duurzaam opbaren

  • De Bio Sac is gevuld met klei en actieve koolstof en wordt op de buik gelegd. Deze ecologische opbaarmethode conserveert het lichaam en stelt het ontbindingsproces uit. Ik ben gediplomeerd om een thuisopbaring met de Bio Sac uit te voeren.
  • Graszoden geven veel koude af. Wanneer ze onder het lichaam geplaatst worden kunnen ze het lichaam lange tijd koel houden.

Beide opbaarmethoden zijn veel vriendelijker dan koelen met een koelplaat. Het lichaam is op kamertemperatuur en voelt daardoor aangenaam en soepel aan. Vooral bij een thuisopbaring is dat prettig wanneer nabestaanden de ruimte hebben om lang bij hun overleden geliefde te zijn.

Lees hier meer over duurzaam opbaren

Een duurzame uitvaartkist

  • Een mycelium kist is gemaakt van lokale paddenstoelen en geüpcyclede hennepvezels en is 100% natuurlijk. De kist is bijzonder licht en stevig en volledig biologisch afbreekbaar. In 45 dagen is de kist één met de natuur.
  • Voor een ongelakte populierenhouten uitvaartkist wordt 82% minder aan chemische stoffen gebruikt dan voor de productie van een vergelijkbare kist van spaanplaat. Populier is een Nederlandse houtsoort en groeit snel. Het zorgt voor een schonere verbranding tijdens het cremeren, omdat er minder giftige stoffen vrij komen dan bij het verbranden van spaanplaat.
  • Kies liever niet voor een mand of baar gemaakt van zeegras. Zeegras is een belangrijke plant die geconserveerd moet worden. Lees hier meer over kisten, manden, planken en wades.

Duurzaam rouwdrukwerk

  • Kies voor rouwdrukwerk gemaakt van 100% gerecycled papier met een FSC-keurmerk en bedrukt met biologisch afbreekbare inkt zonder giftige pigmenten.
  • Stuur de genodigden alleen digitale rouwkaarten of maak via social media bekend wanneer en waar de uitvaart plaatsvindt.
  • Geef de genodigden iets mee uit het huis in plaats van ze een bedankkaart te sturen.

Duurzame bloemen

  • Kies voor een bloemist die duurzaam geteelde bloemen inkoopt en het keurmerk Barometer Duurzame Bloemist
  • Selecteer Nederlandse bloemen passend bij het seizoen of maak een bloemboeket uit eigen tuin.

Duurzaam vervoer

  • De rit naar het crematorium of de begraafplaats vindt plaats met een rouwauto. Tegenwoordig zijn er steeds meer elektrische varianten beschikbaar. De vervoerder waar ik mee werk rijdt alleen nog elektrisch.
  • Een overbrengbus wordt ingezet om de overledene op te halen of te vervoeren tussen locaties. Ook dat kan
  • In Amsterdam kan je gebruik maken van een rouwbakfiets. Een voordeel ten opzichte van een rouwauto is een groter gevoel van nabijheid en toegankelijkheid naar de overledene.

Vind meer inspiratie over rouwvervoer

Kies voor elektrisch en zonnepanelen

  • Steeds meer crematoria bieden de mogelijkheid tot elektrisch cremeren. De verbranding in de crematieoven vindt plaats via verwarmingselementen en gebruikt duurzaam opgewekte stroom van bijvoorbeeld zonnepanelen of windmolens. Daardoor is de crematie energieneutraal en zeer milieuvriendelijk.
  • Kies voor een opbaar- of uitvaartlocatie met zonnepanelen op het dak.

 Duurzame lijkbezorging

  • De meest natuurvriendelijke manier van de lijkbezorging is resomeren of watercremeren. Helaas is deze vorm op dit moment nog niet toegestaan in Nederland, al adviseert de Gezondheidsraad om resomeren op te nemen in de nieuwe uitvaartwet. Het wetsvoorstel wordt in de eerste helft van 2024 naar de Tweede Kamer gestuurd. Lees meer over resomeren in deze blog.
  • Bij natuurbegraven wordt een lichaam teruggeven aan de natuur. Het graf is ook eeuwigdurend. Mijn ervaring met natuurbegraven is dat de locaties bijzonder mooi en zonder uitzondering veel rustiger zijn dat traditionele begraafplaatsen. De rust daalt direct neer op de aanwezigen wanneer we samen het bos of de natuurbegraafplaats inlopen.
  • Geef een grafsteen een tweede leven. Na een bepaalde periode van grafrust, kiest een familie er vaak voor om de grafrechten niet te verlengen waardoor het graf geruimd wordt. De grafsteen kan opnieuw gebruikt worden. Hierbij wordt de inscriptie door een steenhouwer verwijderd en verzorgt hij een nieuw opschrift.

Schrijf uw wensen op in een wilsbeschikking

Wil u uw eigen afscheid op een duurzame manier inrichten? Dan is het een goed idee om hier alvast over na te denken en uw wensen vast te leggen in een wilsbeschikking.

Download het document, vul het in en geef het aan uw familieleden en vrienden. Zo kunnen zij uw wensen honoreren. Samen de wilsbeschikking invullen kan uiteraard ook. Neem contact met mij op zodat we uw wensen kunnen bespreken.

Uitdagingen van een uitvaart: saaie dagen bestaan niet

/in /door

Vanaf het moment dat ik in 2014 mijn eerste uitvaart organiseerde, wist ik dat ik dit werk fantastisch vond. En dat vind ik nog altijd want elke uitvaart is uniek en bijzonder. Soms vraagt een uitvaart veel creativiteit en geduld. En soms zijn er meerdere locaties in het spel waardoor het voor mij een uitdaging is om de dag in goede banen te leiden.

In deze blog lees je over de uitdagingen waar ik als uitvaartonderneemster mee te maken heb en hoe ik ermee omga.

Een complexe organisatie

Hoe meer partijen betrokken zijn bij de uitvaart, hoe meer werk. Bijvoorbeeld wanneer een afscheid is uitgesmeerd over verschillende locaties. Vaak moeten er dan allerlei extra zaken geregeld worden. Zeker wanneer het alternatieve locaties betreft zoals een sportkantine, restaurant of niet praktiserende kerk waar geen techniek en/of catering aanwezig is. Ook dit soort zaken pak ik graag op, net zoals eventueel extra vervoer per uitvaartbus of paard en wagen naar de begraafplaats en de condoleance bijeenkomst.

Lees ook mijn blog >> Inspiratie voor alternatieve uitvaartlocaties

Wie beslist

Voor mij is prettig als ik weet wie de beslissende stem heeft bij de organisatie van een afscheid. Zo heeft bij een stel, meestal de partner die achterblijft het laatste woord.

Het komt ook voor dat er geen familie van de overledene is en de vrienden gezamenlijk de uitvaart regelen. Dan wordt het al wat lastiger om besluiten te nemen want wie was de beste vriend? Ik heb meegemaakt dat de twee broers van een overleden jonge man, die elkaar al 30 jaar niet gezien hadden, samen de uitvaart wilden organiseren. De vraag rees wie de beslissende stem had omdat er geen hiërarchie was en de wensen behoorlijk ver uit elkaar lagen. Met de nodige creativiteit en geduld heb ik de broers op een lijn gekregen en werd het een uitvaart waarin ze zich beiden konden vinden.

Een kind dat zeer plotseling overlijdt

Wanneer een jong iemand of een kind onverwachts overlijdt, bijvoorbeeld door zelfdoding of een ongeluk, is dat voor nabestaanden bijzonder ingrijpend. Tijdens dit soort situaties van is er meer aandacht, begeleiding en steun nodig, wat ik ze graag wil bieden. Nabestaanden moeten op mijn steun en begeleiding kunnen bouwen. Ik ben extra alert op mijn houding, woordkeus en voorkomen en geef richting zonder aandacht te vragen of irritatie op te wekken. Als het ware loop ik op mijn tenen, maar wel hard. Een mooie uitdaging.

Geen geld voor de uitvaart

De dood overkomt ons allemaal. Tot zover geen nieuws. Maar de dood is nog vaak een te groot taboe om over te praten. Met als gevolg dat mensen zich onvoldoende voorbereiden en niet stilstaan bij uitvaartkosten. Voor nabestaanden geeft dat vaak veel spanning, want als er continu zorgen zijn over geld, is er geen tijd en ruimte om afscheid te nemen. Wanneer ik te maken heb met geldgebrek, probeer ik de nabestaanden gerust te stellen en de uitvaart op een relaxte manier te bespreken. Ik ben transparant en helder over de kosten en probeer met de familie tot een oplossing te komen. Soms lukt het doordat de uitvaartverzekering van een ander kan worden aangewend en soms gaat de familie letterlijk met de pet rond door via crowdfunding of een collecte geld in te zamelen.

Lees ook mijn blog >> Als er weinig/geen geld is: Tips voor een betaalbare uitvaart

De waarde van afscheidsrituelen

/in /door

Bij het organiseren en inrichten van een uitvaart, krijg ik van de nabestaanden nog vaak de vraag wat gebruikelijk is. Meer dan eens denken mensen dat er een standaard protocol bestaat en een vaste volgorde in rituelen. Maar niets is gebruikelijk, zeker niet in Amsterdam en omstreken. Amsterdam is een smeltkroes van culturen, subculturen, vrijgevochtene en eigenwijzen met ieder zijn eigen wensen en rituelen. In deze blog deel ik graag mijn ervaringen met je.

Afscheidsrituelen zijn al eeuwenoud en zijn vaak verbonden aan een godsdienst of cultuur of komen voort uit een traditie. Culturen kennen rouwperiodes van een aantal dagen tot een heel jaar waarin nabestaanden bij elkaar komen om de overledene te herdenken en troost bij elkaar te vinden. Rituelen zijn waardevol en zijn er niet voor niets. Ze hebben een functie.

Je bent je vaak niet bewust van de waarde die ze hebben, totdat je het ervaart. Door mijn beroep als uitvaartbegeleider heb ik veel mogen leren van hedendaagse afscheidsrituelen, oude afscheidsrituelen en rituelen uit andere culturen.

Japanse rituelen
Na het overlijden van haar vader, had zijn dochter samen met haar familie verschillende rituelen voorgesteld die ze tijdens de dagen rondom het afscheid wilden uitvoeren. Bij het sluiten van de kist vond een traditionele vuurceremonie plaats. Een prachtig ritueel waarin de voorouders en de windstreken met spreuken, wensen en lieve woorden via rozenblaadjes werden geëerd. Later, tijdens de dienst, had een groep kendoka’s in traditionele, donkerblauwe gewaden afscheid genomen van hun Kendo-meester. De overledene was namelijk een fanatiek beoefenaar geweest van de Japanse vechtsport. De kendoka’s hadden zich rondom de uitvaartkist gegroepeerd en stonden in Kendo houding, sommigen met zwaard. Tijdens het ritueel dankten ze hun meester en legden ze een voor een, een roos op de kist. Na afloop vertelde de dochter me dat zij zich gesteund en getroost had gevoeld door de rituelen van aandacht en respect voor haar vader.

Kerkrituelen
Van oudsher komen mensen na een overlijden bijeen om te gedenken, zoals tijdens een avondwake. Tijdens de wake wordt het leven en de dood van de overledene herdacht en is veelal een moment voor rituelen die de nabestaanden troost bieden. Mensen kunnen een kaars aansteken, bij het kruis bloemen neerleggen en samen bidden.

Typische Surinaamse rituelen
Laatst mocht ik een uitvaart begeleiden van een Surinaamse man. In een eerder gesprek had hij mij verteld dat hij niet wilde dat er typische Surinaamse rituelen werden uitgevoerd. Geen rituele bewassing, geen Wikandoe dragers, geen afscheid voor de gehele Surinaamse gemeenschap. Gelukkig hadden we zijn wensen voor zijn overlijden op papier gezet en respecteerde zijn familie die, al vonden ze dat best pittig. Een typisch Surinaams ritueel wilde de familie echter absoluut uitvoeren: de uitvaartkist vullen met zijn mooiste kleding. Toen de dochter en zussen hier mee bezig waren, vertelden ze me dat het een fijn gevoel gaf om in alle rust bij hun overleden geliefde te zijn. Met respect werden zijn kledingstukken opgevouwen en vertelden ze elkaar bij welke gelegenheid hij het had gedragen. Ik vond het prachtig om te ervaren hoeveel rust en liefde dat hen bracht.

Hedendaagse rituelen

Dagenlang omringd door vrienden
Nadat een jongen zichzelf om het leven had gebracht, werd hij thuis dagenlang omringd door zijn vrienden. Tijdens deze momenten vonden ze troost bij elkaar en konden ze afscheid van hem nemen. Door in groepjes om hem heen te zitten en elkaar af te wisselen. Al die dagen voerden ze intense gesprekken en deelden ze herinneringen over hun vriend.

Zelf je kist maken

Zelf een kist maken of beschilderen kan een mooi ritueel zijn. Creatief bezig zijn is een waardevolle manier om afscheid te nemen, betekenis te vinden en samen te zijn. Er bestaan allerlei mogelijkheden om de uitvaartkist te decoreren. Op deze pagina vind je een aantal ideeën.